ΦΛΟΓΕΡΑ

Φλογέρα

Ποιμενικός αυλός. Αερόφωνο όργανο της δημοτικής και της λαϊκής μουσικής, που συναντιέται σε όλη την ηπειρωτική Ελλάδα με διάφορα ονόματα (φλουέρα, φλοέρα, φλουγέρα, καλάμι,τζαμάρα, τζαφάρα,βαρβάγκα, φιούτο, πλαγιαύλι,παγιαύλι, νταρβίρα, τζιράδι, τσαφάρι, σουράβλι, σουβλιάρι, συλιαύλι, σουλιαύριν, σουρναύλι, σουβριάλι, σφυρίγλα, σφολίστρα, τσούρλας, τσιαφλιάρι, σιλλιαύρα,μαντούρα, τζουρλά, πιστιάλκα,θιαμπόλι, μπαμπιόλι, φιαμπόλι, παγιάλιν, φχιαούτο, πιδκιαύλιν, πινιαύλι, περνιαύλι, πειροχάμπουλο, γλωσσοχάμπουλο, σφυροχάμπουλο, σκιπ(ι)τάρα, τουτουρλίκι, γαβάλι, καβάλι,καβαλί, γκαβάλ, κάλμιν: οι αρβανίτες, κ.ο.κ.). Πρόκειται για σωλήνα κυλινδρικό-ανοικτό κι από τα 2 άκρα του. Οι διαφορές στην ονομασία οφείλονται εν πολλοίς στις διαφορές μήκους και διαμέτρου του σωλήνα, αλλά και στο επιστόμιο (ορισμένοι από τους προηγούμενους τύπους αυλού φέρουν γλωττίδα, αλλά τους κατατάσσουμε στον τύπο φλογέρας). Η φλογέρα κατασκευάζεται από ξύλο (κυρίως καλάμι), σίδερο, μπρούντζο, ή κόκκαλο (φτερούγα, πόδι μεγάλου πουλιού: οι καλύτερες φλογέρες γίνονται από φτερούγα γύπα). Έχει συνήθως 6 οπές μπροστά και μία πίσω. Ο Στ. Καρακάσης στο βιβλίο του "Ελληνικά μουσικά όργανα" παραθέτει τις διαστάσεις μερικών αυλών από τη Συλλογή του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών: "3 φλογέρες: 0.24,5-0.29 και 0,30 με 6 οπές, σουβλιάρι: 0.27,5 με 6 οπές, πιναύλι: 0,30 με 5 οπές, 2 πιδκιαύλιν: 0,30 και 0.35 με 6 οπές, 2 μαντούρες: 0.19 και 0.21 με 5 οπές, 2θιαμπόλια: 0.40 και 0.35 με 5 οπές καιτζαμάρα (σιδερένια): 0.45". Τέλος, ο χαρακτηριστικός ήχος της φλογέρας εκπροσωπεί ιδανικά τη θλιμμένη αξιοπρέπεια της μοναξιάς: "Ήσυχα πού 'ναι τα βουνά, ήσυχοι πού 'ν' οι κάμποι. κι εσύ φλογέρα μου γιατί, γιατί δεν ησυχάζεις; Τ’ έχεις καημένη και βογγάς και κλαις κι αναστενάζεις, σ' όλη αυτή την ερημιά, σ' όλη αυτή τη νύχτα και λες τραγούδια θλιβερά και παραπονεμένα;" (Κ. Κρυστάλλης).